قرآن

قرآن مآئده و مأدبه ای الهی و آسمانی می باشد که خداوند کریمانه برای بندگانش گسترده و به تنعم و بهره گیری از این سفره با برکت دعوت فرموده است که:

 چون خوری یکبار از ماکول نور                              خاک ریزی بر سر نان و تنور  

                                                                                          مثنوی معنوی ؛دفتر چهارم

قرآن تجلّی خداوند می باشد آنگونه که علی (ع) می فرماید: «فتجلی ـ سبحانه ـ لهم فی کتابه من غیر أن یکونوا رأوه بما أراهم من قدرته»؛ (پس خداوند سبحان، در کتابش (قرآن) بر بندگان، بی آن که [بتوانند] او را ببینند، تجلی کرد به آنچه از توانایی‌اش به آنان نشان داد.)حضرت صادق علیه السلام نیز فرماید: « لقد تجلی الله لخلقه فی کلامه ولکنهم لایبصرون؛ (خداوند در سخن خویش (قرآن) بر آفریدگان خود تجلی کرده، اما آنان او را نمی‌بینند [و توجه ندارند.])

کلامی که اگر بر کوه نازل می شد آنرا مندک می ساخت: «لَوْ أَنزَلْنَا هَذَا الْقُرْآنَ عَلَى جَبَلٍ لَّرَأَيْتَهُ خَاشِعًا مُّتَصَدِّعًا مِّنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ »؛(اگر اين قرآن را بر كوهى فرو فرستاده بوديم، بى‏شك آن را از ترس خداوند خاكسار و فرو پاشيده مى‏ديدى، و اينها مثلهايى است كه براى مردم مى‏زنيم باشد كه انديشه كنند)؛(حشر؛21)

 که لو انزلنا کتابا للجبل                                 لانصدع ثم انقطع ثم ارتحل 

قرآن کتاب انسان سازی و هدایت می باشد که راهنمای «شدن» و تعالی انسان در مسیر و مصیر آنگونه که «باید»، می باشد. خداوند می فرماید: «إِنَّ هَـذَا الْقُرْآنَ يِهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ...» ؛ (اسراء؛9) . امام علی (ع) در نهج البلاغه و ضمن سخنی در ارتباط با تعامل مطلوب با عترت به «منازل قرآن» اشاره می فرماید: «فأنزلوهم بأحسن منازل القرآن» قرآن مدارج و مراتبی دارد در عین حال که خود یک مجموعه ی واحد و نظام مند می باشد؛ قرآن را عبارات اشارات ...دقائق و لطائفی است که هر مرتبه آن مخاطب خود را می تواند داشته باشد. همچنین تعامل مطلوب و بهینه با قرآن نیز مراتب و مدارجی دارد که از منظری عبارتند از:

1- خواندن قرآن، در قرآن کریم به قرائت، تلاوت و ترتیل قرآن توصیه شده است. خداوند در سوره مزمّل می فرماید: «فاقروا ما تیسّر من القرآن» یا «فاقرؤا ما تیسّر منه» هر قدر برایتان ممکن است؛ قرآن بخوانید. قرائت قرآن نقطه عزیمت و خاستگاه ارتباط وثیق با قرآن می باشد و در احادیث نیز توصیه شده است که هر روز آیاتی از قرآن را بخوانید قرآن باید به عنوان کتابی خواندنی که قرین و همنشین ما می باشد و توفیق حضور در محضرش را داریم محسوب شود همچنین به تلاوت .... و در خور قرآن توصیه شده است: «الّذین اتینا هم الکتاب تیلونه حقّ تلاوته اولئک یومنون به» تلاوتی که متناسب با کتاب رستگاری آفرین قرآن می باشد و ترتیل قرآن نیز توصیه شده است که طلیعه ی بعثت به پیامبر (ص) می فرماید: «و رتّل القرآن ترتیلا»: نقل شده است که ابوذر از پیامبر (ص) تقاضای نصیحت کرد. و حضرت (ص) فرمود: «اوصیکَ بتقوی الله فانّه رأس الأمر کلّه» ابوذر گوید: «قلتُ زدنی» و رسول اکرم (ص) در ادامه ی پاسخ فرمود:«علیک تبلاوه القرآن و ذکر الله کثیراً فانّه ذکر لک فر السماء و نور لک فی الارض»

قرآن عین نور و نورانیت است و موجب روشنی جان و دل انسان می گردد. «کتاب انزلناه الیک لتخرج الناس من الظلمات الی النّور»

امام رضا (ع) فرماید: «ینبغی للرجل اذا أصبح ان یقرا بعد التعقیب خمسین آیه» سزاوار است که هر کس پس از تعقیبات نماز صبح 50 آیه از قرآن بخواند.

2- شنیدن قرآن: مرتبه دوم در ارتباط با تعامل مطلوب با قرآن، شنیدن کلام وحی می باشد؛ خداوند در سوره ی اعراف می فرماید: «و اذا قُرء القرآن فاستمعوا له و انصتوا لعلکم تُرحمون»، (اعراف، ) به آیات قرآن گوش فرا دهید و بلکه در محضر قرآن گوش شوید. تمام وجودتان در محضر قرآن چشم و گوش باشد چنانکه پیامبر (ص) اینگونه بود. سر به سر چشم است و گوش است آن نبی

3- تدبر در قرآن: قرآن دریایی عمیق و ناپیدا کرانه می باشد که گوهرهای بی شماری در خود دارد و با تامّل و مداقّه در ان می توان تعدادی از این گوهرها را استخراج کرد خداوند در قرآن یکی از اهداف نزول را «تدبّر» فرموده: «کتاب انزلناه الیک مبارک لیدّبروا ایاته» نیز می فرماید: «افلا یتد برون القرآن» امام علی (ع) در توصیف قرآن می فرماید: « بحر لا یُدرک قعره» قرآن آب حیات و زمینه ساز نیل به سعادت دارین می باشد. امام علی (ع) در فراز دیگری از نهج البلاغه می فرماید: « تَعَلَّمُوا اَلْقُرْآنَ فَإِنَّهُ أَحْسَنُ اَلْحَدِيثِ وَ تَفَقَّهُوا فِيهِ فَإِنَّهُ رَبِيعُ اَلْقُلُوبِ وَ اِسْتَشْفُوا بِنُورِهِ فَإِنَّهُ شِفَاءُ اَلصُّدُورِ وَ أَحْسِنُوا تِلاَوَتَهُ فَإِنَّهُ أَنْفَعُ اَلْقَصَصِ وَ إِنَّ اَلْعَالِمَ اَلْعَامِلَ بِغَيْرِ عِلْمِهِ كَالْجَاهِلِ اَلْحَائِرِ اَلَّذِي لاَ يَسْتَفِيقُ مِنْ جَهْلِهِ بَلِ اَلْحُجَّةُ عَلَيْهِ أَعْظَمُ وَ اَلْحَسْرَةُ لَهُ أَلْزَمُ وَ هُوَ عِنْدَ اَللَّهِ أَلْوَمُ »؛(نهج البلاغه؛خطبه 110) امام (ع) توصیه می فرماید که قرآن را فرا بگیرید و در قرآن تفقّه و تامّل داشته باشید. آیات قرآن گنجینه هایی هستند سرشار از گوهرهای معرفت و باید از آنها نکته یابی کرد. 

این سخن آبی است از دریای بی پایان عشق         تا جهان را آب بخشد جسمها را جان کند 

4- عمل به قرآن: مرتبه دیگر از تعامل با قرآن، عمل به این کتاب آسمانی می باشد امام علی (ع) در وصایایش می فرماید: «الله الله فی القرآن لایستعکم بالعمل به» به توصیه های قرآن عمل کنید از قرآن در چگونگی زندگی بهره بگیرید: «اِنْتَفِعُوا بِبَیَانِ اَللَّهِ وَ اِتَّعِظُوا بِمَوَاعِظِ اَللَّهِ وَ اِقْبَلُوا نَصِیحَةَ اَللَّهِ فَإِنَّ اَللَّهَ قَدْ أَعْذَرَ إِلَیْکُمْ بِالْجَلِیَّةِ وَ اِتَّخَذَ عَلَیْکُمُ اَلْحُجَّةَ وَ بَیَّنَ لَکُمْ مَحَابَّهُ مِنَ اَلْأَعْمَالِ وَ مَکَارِهَهُ مِنْهَا لِتَتَّبِعُوا هَذِهِ وَ تَجْتَنِبُ هَذِهِ »؛(نهج البلاغه؛خطبه:176) نصایح و مواعظ قرآن را به گوش جان بشنوید و تجربه انضمامی زندگی خود سازید. معاذ بن جبل گوید: «کنّا مع رسول الله صلی الله علیه و آله و سلّم فی السفر فقلتُ یا رسول الله حدّ ثنا بما لنافیه نفع فقال: ان اردتم عیش السعداء و موت الشهداء و النجاه یوم الحشر و الظلّ یوم الحرور و الهدی یوم الضلاله فادر سوا القرآن فانّه کلام الرحمن و حرز من الشیطان و رحجان فی المیزان»

صبح خیزی و سلامت طلبی چون حافظ                 هر چه کردم همه از دولت قرآن کردم 

                                                                                                 حافظ؛غزل:319

در اواخر سوره ی اعراف از زبان پیامبر (ص) می فرماید: «انّ ولی الله الذی نزّل الکتاب و هو یتولی الصالحین» وولیّ من خداوندست همان خدایی که قرآن را نازل کرده و او ولیّ صالحان است! آنچه از آیه شریفه استنباط می شود این که: انسان برای ولیّ خدا شدن باید صالح گردد و بهترین راه صلاح انس با قرآن و عمل به قرآن می باشد. 

5_زندگی با قرآن:مرتبه فراتر تعامل با قرآن؛ قرآن زیستی و زندگی با این کتاب حیات بخش می باشد.موجودیت انسان با معارف قرآنی تنیده وقرآن در جان و دل انسان نفوذ داشته باشد؛انسان با قرآن نفس بکشد و حضور و کنش گریهایش نمود قرآنی داشته باشد؛قرآن مجسم شود و گفتار و کردارش آموزه های قرآنی را تداعی نماید.