یادداشتهای تلگرامی(29) ؛حافظ

ساخت وبلاگ
لسان الغیب خواجه شمس‌الدین محمد بن بهاءالدّین محمد حافظ شیرازی از پرفروغترین ستاره‌ های روشنی بخش فرهنگ و ادب پارسی است که شعر و سخنش همه‌ خصوصیات لازم برای متّصف شدن به سخنی والا را ‌به همراه دارد و می توان گفت : هیچ شاعری  به اندازه حافظ ، در اعماق و زوایای ذهن و ضمیر و  جامعه‌ ما حضور و نفوذ نداشته است . سخنسرائی برای همه اعصار ؛  قرنها و  قشرها. از عارفان تا ادیبان ؛عالمان و شاعران ، از رندان شوریده تا مردان و زنان معمولی ؛ عارف و عامی هر کدام  سخن دل خود را در دیوان حافظ می جویند و می یابند و گاه با الهام از او  وصف حال خود را  می سرایند. شاعری که دیوانش هماره پس از قرآن در مرتبه بالائی از اقبال و انتشار بوده  و با قداست و حرمت، در کنار کتاب الهی قرار داده شده است. شاعری که لفظ و معنا را به اوج رسانده و قالب و محتوا را در برترین مرتبت نشانده و فاخرترین تصویرگریها را با حروف در ساحتِ "جمال صورت و معنی" از خود به یادگار گذاشته است .

در آن بساط که حسن تو جلوه آغازد              مجال طعنه بدبین و بدپسند مباد

شفا ز گفته شکرفشان حافظ جوی                که حاجتت به علاج گلاب و قند مباد

                                                                                          دیوان حافظ ؛ غزل:106

گوته در توصیف حافظ به حق می گوید: ای حافظ ، سخن تو چون ابدیت بزرگ است ؛ زیرا آن را آغاز و انجامی نیست . در دل سخن شورانگیز تو گاه موجی از پس موج دگر می زاید و گاه دریایی از آتش تلاطم می کند ، اما این موج آتشین مرا در کام خویش می کشد و فرو می برد .

آنچه موجب ماندگاری و پرتوافشانی روزافزون سروده های شور آفرین و سرشار از مضامین متعالی حافظ شده : زبان فاخر و معارف برگرفته از نکات قرآنی و حکمت آمیز است. گزیده گوئی ؛ روانی و رسائی ، نظم آهنگ و موسیقی دلنشین ؛ صیقل‌زدگی ماهرانه الفاظ ، ترکیبات شیرین ؛ لحن هنرمندانه و چنانکه پیشتر آمد:استفاده سنجیده و خیره کننده از معارف و لطایف قرآنی شعر خواجه را جلوه ای دیگر بخشیده است ، بخش مُعتنابِهی از دیوان حافظ مستفاد از قرآن است و شعر حافظ آنجا که قدم در وادی بیان معارف وحیانی می گذارد و لطایف حِکمی با نکات قرآنی را در خود جلوه گر می سازد ، گنجینه و ذخیره ایست برای اعصار و امصار .    
 در حالات بعضی از اهل سلوک و معرفت در روزگار معاصر نقل شده  در قنوت رکعت آخر نماز شب این ابیات از خواجه را می خوانده است :

صبح است ساقیا قدحی پرشراب کن                دور فلک درنگ ندارد شتاب کن

زان پیشتر که عالم فانی شود خراب                ما را ز جام باده‌ی گلگون خراب کن

                                                                                               غزل:396

از مضامین مندرج در دیوان حافظ  می توان به : عشق و محبت؛ دعا و نیایش با معبود  ؛ ظلم ستیزی شبانه ؛صداقت ؛ ریا گریزی ؛ قناعت و سیرچشمی ؛ عزت نفس و مناعت طبع ؛وارستگی و نادلبستگی ؛ یکرنگی ؛ آزادگی اشاره کرد که در متون دینی نیز مورد تاکید هستند .

به مدلول آیه شریفه: «وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ » ؛ (و نعمت های پروردگارت را بازگو کن !)؛(ضحی ؛11) "از بخت شکر دارم و از روزگار هم" که این بنده را از روزگار خردسالی تعلّق خاطر و اُنس و الفتی با این سِفر آسمانی بوده و خوانش متوالی و بازخوانی مستمرّ دیوان لسان الغیب به لطف حق موجب حفظ نسبی اغلب ابیات این کتاب جاودانه گردیده که در رفاقتِ این توفیق خود را وامدار عوامل ذیل می دانم . 

1_ حافظِ قرآن بودن و تاثیر پذیری حافظ از کلام وحی ؛ جذّابیت دیوان خواجه رابرای اینجانب که از خردسالی در محضر مُصحف شریف و متنعم از این مائده معنوی بودم ؛ مضاعف ساخته بود . 

2_حضور و شرکت در مجالس دینی و قرآنی و صحبت در محافل مذهبی و اخلاقیاز اَوان جوانی؛ انگیزه حفظ اشعار شاعران حکیم و عارف و در راسشان : مولانا ؛ سنائی ؛ عطار ؛ سعدی و حافظ را جهت دلپذیر ساختن سخن برایم بیشتر نموده بود . 

3_ جاذبه افسونگر سروده های خواجه که به تعبیر سعدی:

سرو ايستاده به چو تو رفتار مي کني         طوطي خموش به چو تو گفتار مي کني

کس دل به اختيار به مهرت نمي دهد         دامي نهاده اي که گرفتار مي کني

                                                                                    غزل :621

4_ توفیق و افتخار شاگردی دو تن از بزرگترین حافظ شناسان معاصر دکتر سید منوچهر مرتضوی و استاد بها الدین خرمشاهی در طول سالیان متمادی که سپاس بی حد و حصر بابت این توفیق  از حق دارم :

از جرعه تو خاک زمین در و لعل یافت                  بیچاره ما که پیش تو از خاک کمتریم

                                                                                       دیوان حافظ ؛ غزل:372

5_ فراهم بودن فضا و محیط مناسب  و مستعد برای مطالعه ؛ خوانش و بازخوانی آثار عارفان و شاعران و مشخصا جناب حافظ در حد درک و فهم خُرد خود از نوجوانی  که والدینم را از این جهت ممنون و سپاسمندم . 

                                                                                        الحمد لله رب العالمین

ازدواج و زندگی مشترک (2)...
ما را در سایت ازدواج و زندگی مشترک (2) دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : farshiyaa2 بازدید : 102 تاريخ : چهارشنبه 29 آذر 1396 ساعت: 4:16